.....:::::
STRONA GŁÓWNA - AKTUALNOŚCI :::::.....
KSZTAŁCENIE SPECJALNE
KSZTAŁCENIE
SPECJALNE
W
SZKOLE OGÓLNODOSTĘPNEJ
materiał dla
nauczycieli i dyrektorów szkół
Autorzy materiału:
Barbara Łaska
– wizytator kształcenia
specjalnego Kuratorium Oświaty w Łodzi
Paweł Rudnik – dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej
w Woli Goryńskiej (koło Radomia),
prudnik@euro-soft.com.pl
Henryk Baniak – dyrektor Publicznego Gimnazjum nr 1 w
Szydłowcu,
edukator@edukator.net.pl
Materiał
uwzględnia najnowsze zmiany w przepisach oświatowych –
stan na dzień 10
października 2002r. (w tym opublikowane projekty rozporządzeń)
Zamiast wstępu
Powstanie
niniejszego materiału zainspirowane zostało dyskusją, jaka toczyła się w jednym
z wątków Klubu Dyskusyjnego „Zarządzanie placówką oświatową” pod adresem:
http://www.vulcan.edu.pl/forum/zpo/forum.php.
Zmieniające
się prawo oświatowe zawiera coraz więcej zapisów dotyczących kształcenia
specjalnego. Te nowe rozwiązania, do realizacji których, jesteśmy zobowiązani w
szkołach ogólnodostępnych, sprawiają nam wiele kłopotów. Bo co to znaczy np.
„wczesne wspomaganie rozwoju dziecka”? Pomijam tu znajomość tych zagadnień
przez osoby z kierunkowym wykształceniem czy zajmujące się tym na co dzień. Ja
się po prostu w tym gubię. Dlatego potrzebny jest mi materiał, który pozwoli w
sposób konkretny i fachowy zorganizować pracę mojej szkoły w tym zakresie.
Dziękuję
Basi i Pawłowi za wysiłek włożony w powstanie tego materiału. To tylko wstępna
wersja i pewnie jeszcze będzie się wielokrotnie zmieniać. Ostateczny
kształt zostanie opublikowany w wersji on-line i umieszczony w Edukatorze.
Opublikowanie
wersji roboczej ma na celu zwrócenie Waszej uwagi na problem dzieci
upośledzonych nauczanych w szkole ogólnodostępnej i umożliwienie dyskusji przed
zakończeniem pracy.
Większość
cytowanych ustaw i rozporządzeń znajdziecie pod adresem:
http://www.vulcan.edu.pl w dziale „Oświatowy
serwis prawny”. Niektóre cytujemy w dużych fragmentach lub w całości mając
świadomość braku dostępu do wersji ujednoliconych (aktualnych).
Zapraszam
do lektury i dyskusji na temat kształcenia specjalnego zorganizowanego
w szkole ogólnodostępnej (tzw. masowej). Odpowiedni wątek można w każdej
chwili utworzyć w powyższym forum.
Henryk Baniak
http://www.edukator.net.pl
Kształcenie specjalne organizowane w szkole ogólnodostępnej
(integracyjnej) polega na:
§
celowym
i zaplanowanym procesie edukacyjnym opartym między innymi na realizacji zadań
szkoły wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego,
§
wykorzystywaniu
w procesie edukacyjnym potencjału dziecka, bazowaniu na zainteresowaniach i
zdolnościach dzieci,
§
realizacji
programów przyjętych dla danej klasy i dostosowanych do możliwości
psychofizycznych dziecka z niepełnosprawnościami,
§
uczestniczeniu
przez ucznia w tych samych zajęciach, w których uczestniczy klasa,
§
organizowaniu
uczniowi z niepełnosprawnością zajęć rewalidacyjnych wynikających z orzeczenia,
§
współpracy
zespołu nauczycieli i nauczycieli specjalistów uczących w klasie, do której
uczęszcza dziecko z niepełnosprawnością,
§
zorganizowaniu
i systemu wspierania rodziny dziecka i monitorowaniu działań wspierających,
§
współpracy
szkoły z instytucjami wspierającymi rozwój i wspomagającymi edukację, w szczególności
z organem prowadzącym placówkę, wizytatorem ds. kształcenia specjalnego.
§
systematycznym
analizowaniu warunków stwarzanych przez szkołę,
§
umieszczeniu
zadań związanych z dostosowaniem warunków do potrzeb uczniów
z niepełnosprawnościami w planie rozwoju placówki,
§
monitorowaniu efektów kształcenia i
modyfikowaniu przyjętych programów,
§
dostosowaniu
WSO do możliwości uczniów z niepełnosprawnościami,
§
dostosowaniu
programu wychowawczego szkoły, tak aby obejmował problematykę związaną z
funkcjonowaniem uczniów z niepełnosprawnościami, podejmował problematykę
odmienności, tolerancji, empatii,
§
diagnozowaniu
potrzeb nauczycieli w zakresie szkoleń wynikających z problemów na jakie
napotykają z pracy z klasą, w której uczy się dziecko z orzeczeniem do
kształcenia specjalnego,
§
zaplanowaniu
w WDN i planie doskonalenia nauczycieli szkoleń w zakresie problematyki
kształcenia specjalnego, monitorowaniu realizacji szkoleń,
§
zorganizowaniu
grupy wsparcia dla nauczycieli,
§
zorganizowaniu
systemu przepływu informacji,
§
tworzeniu
banku materiałów edukacyjnych, programów, pomocy dydaktycznych związanych w
kształceniem specjalnym,
§
objęciu
szkoleniami wszystkich pracowników szkoły (pracownicy administracji
i obsługi), związanymi z funkcjonowaniem dziecka
z niepełnosprawnością, oraz celami wychowania w szkole,
§
zorganizowaniu
spotkań szkoleniowych dla wszystkich rodziców szkoły, w celu integracji,
zapoznania się z uwagami i potrzebami rodziców, przybliżania problematyki
funkcjonowania uczniów z niepełnosprawnościami w środowisku rówieśników.
Podstawy
prawne z komentarzami
komentarz zapisano kursywą
1.
Ustawa z dnia 7 września 1991r. o
systemie oświaty (Dz. U. z 1996r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997r.
Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998r. Nr 117, poz. 759
i Nr 162, poz. 1126, z 2000r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr
48, poz. 550, Nr 104, poz. 1104, Nr 120, poz. 1268
i Nr 122, poz. 1320 oraz z 2001r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 144, poz. 1615 oraz z 2002r. Nr
41, poz. 362, Nr 113, poz. 984, Nr 141, poz. 1185)
W myśl art. 64. ustawy o systemie oświaty:
Podstawowymi formami działalności dydaktyczno
- wychowawczej szkoły, których wymiar określają ramowe plany nauczania są:
1) obowiązkowe
zajęcia edukacyjne,
2) zajęcia
edukacyjne fakultatywne,
3) zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i
specjalistyczne organizowane dla
uczniów mających trudności w nauce oraz
inne zajęcia wspomagające rozwój dzieci i młodzieży z zaburzeniami rozwojowymi,
które mogą być prowadzone także z udziałem wolontariuszy,
4)
nadobowiązkowe zajęcia pozalekcyjne,
5) w szkołach
prowadzących kształcenie zawodowe - praktyczna nauka zawodu.
Szkoła
(ogólnodostępna, integracyjna i specjalna) jest zobligowana do ustalenia dla
ucznia zajęć specjalistycznych wynikających z zapisów orzeczenia o
potrzebie kształcenia specjalnego lub opinii wydanej przez poradnię
psychologiczno – pedagogiczną. Przyjęcie do szkoły ucznia z orzeczeniem
nakłada na szkołę obowiązek stworzenia warunków do rozwoju dziecka.
Nauczyciele
specjaliści ustalają indywidualny program terapii (rewalidacji). Program jest
nastawiony na usprawnianie zaburzonych funkcji i dążenie do usamodzielnienia
ucznia, czyli podlega ewaluacji, ciągłego monitorowania i korygowania
celów zgodnie ze zmieniającymi się możliwościami i potrzebami ucznia. Ocenie
podlegają tylko osiągnięcia. Brak postępów nie podlega ocenie.
Art.
71b ustawy o systemie oświaty - fragmenty
1.
Kształceniem specjalnym obejmuje się
dzieci i młodzież z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, wymagające stosowania specjalnej
organizacji nauki i metod pracy.
Kształcenie to może być prowadzone
w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych,
szkołach lub
oddziałach integracyjnych,
szkołach lub
oddziałach specjalnych i ośrodkach, o
których mowa w
art. 2 pkt 5.
Kształcenie
specjalne, wychowanie i opiekę organizuje
się dzieciom i młodzieży z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, w
szczególności:
1.
niesłyszącym
i słabo słyszącym,
2.
niewidomym i
słabo widzącym,
3.
z chorobami
przewlekłymi
4.
z
zaburzeniami psychicznymi,
5.
z niepełnosprawnością
ruchową,
6.
z
upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim,
7.
z
upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym
8.
z autyzmem,
9.
z
zaburzeniami sprzężonymi, tzn. z występującymi co najmniej dwiema
niepełnosprawnościami,
10.
niedostosowanym
społecznie, zagrożonym niedostosowaniem społecznym, zagrożonym uzależnieniami
lub z zaburzeniami zachowania.
Za spełnianie
obowiązku szkolnego rozumie się też udział dzieci z głębokim upośledzeniem
umysłowych w zajęciach rewalidacyjno – wychowawczych lub indywidualnych
zajęciach rewalidacyjno – wychowawczych.
Kształcenie specjalne
definiowane jest jako stosowanie wobec ww. uczniów specjalnej organizacji nauki
i metod pracy, czyli:
§
zatrudnienie
specjalistów,
§
dostosowanie
sprzętów i pomieszczeń,
§
stosowanie
odpowiednich pomocy dydaktycznych,
§
zorganizowanie
dojazdu dziecka do szkoły,
§
dostosowanie
programu nauczania do możliwości dziecka
§
indywidualizowanie
procesu edukacyjnego: praca domowa dostosowana do możliwości dziecka, ocenianie
postępów,
§
dostosowanie
form pracy,
§
stosowanie
metod dostosowanych do możliwości dziecka.
Dla dziecka z
niepełnosprawnością umysłową w stopniu lekkim nie należy stosować innego
odrębnego programu a jedynie modyfikować treści programu przyjętego dla klasy,
w której dziecko się uczy. Wynika to z jednolitej podstawy programowej.
1a. Indywidualnym
nauczaniem obejmuje się dzieci i młodzież, których stan zdrowia
uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do
szkoły.
Procedury
do ust. 1a.
-
Nauczanie
indywidualne przydziela zespół orzekający na wniosek rodziców
i zaświadczenie lekarza specjalisty z rozpoznaniem i określonym
czasem, na jaki nauczanie indywidualne powinno być orzeczone. Zespół orzekający
ma prawo włączyć do swojego składu lekarza, który dokona analizy zasadności
nauczania indywidualnego ze względu na chorobę dziecka. Zaświadczenie może być
też wystawione przez lekarzy psychiatrów diagnozujących u dzieci zaburzenia
psychiczne uniemożliwiające naukę w klasie. Często w takich
przypadkach zespół zaleca nauczanie indywidualne na terenie szkoły, aby
podejmować próby włączania dziecka w środowisko rówieśników.
-
Z orzeczeniem
do nauczania indywidualnego rodzice zgłaszają się do dyrektora szkoły, który
organizuje zajęcia uczniowi zgodnie z ramowym planem nauczania, nie można
pomijać przedmiotów obowiązkowych (wyjątek stanowią zapisy rozporządzenia
w sprawie oceniania…). W przypadku, gdy dziecko posiada również orzeczenie
o potrzebie kształcenia specjalnego w ramach przydzielonych godzin należy
uwzględnić rewalidację indywidualną. Tylko w takim przypadku nauczyciele uczący
dziecko mają prawo do dodatku za trudne warunki.
-
Rodzice mają
prawo odwołać się od orzeczenia poradni do Kuratora Oświaty. Orzeczenie lub
opinię o dziecku dostają tylko rodzice. Szkoła nie ma prawa kierować
dziecka do poradni ani zmuszać rodziców do pokazania orzeczenia. Poradnia nie
ma prawa wydać orzeczenia lub opinii bez zgody rodziców. Nauczyciele muszą
skierować wysiłki na uświadamianie rodzicom, że istotne dla nauczyciela jest
poznanie wskazań poradni w celu dostosowania wymagań, metod i form w pracy z
dzieckiem.
Art.
71b ust. 5. ustawy o systemie oświaty
5. Starosta
właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka posiadającego orzeczenie
o potrzebie kształcenia specjalnego, na wniosek
rodziców, zapewnia odpowiednią formę
kształcenia, uwzględniając rodzaj zaburzeń i odchyleń rozwojowych, z
zastrzeżeniem ust. 5a,
a
dyrektor
szkoły, do której uczęszcza uczeń
posiadający orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania,
w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę, organizuje
indywidualne nauczanie.
5a. Jeżeli
orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego zaleca kształcenie dziecka
odpowiednio w przedszkolu specjalnym albo w przedszkolu, szkole podstawowej lub
gimnazjum, ogólnodostępnych lub integracyjnych, odpowiednią formę kształcenia,
na wniosek
rodziców, zapewnia jednostka samorządu terytorialnego
właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, do której zadań własnych
należy prowadzenie przedszkoli lub
szkół.
5b. Jeżeli
powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka nie prowadzi
szkoły specjalnej lub ośrodka, o którym
mowa w
art. 2 pkt 5, odpowiednich ze względu na
rodzaj zaburzeń i odchyleń rozwojowych, starosta tego powiatu kieruje dziecko
do najbliższego powiatu prowadzącego taką szkołę lub ośrodek. Starosta
najbliższego powiatu prowadzącego taką szkołę lub ośrodek nie może odmówić
przyjęcia dziecka do szkoły lub ośrodka.
nadal
art. 71b ustawy o systemie oświaty
2.
W zależności od rodzaju oraz stopnia zaburzeń i odchyleń dzieciom i młodzieży,
o których mowa w ust. 1, organizuje się kształcenie i wychowanie, które
stosownie do potrzeb umożliwia naukę w dostępnym dla nich zakresie,
usprawnianie zaburzonych funkcji, rewalidację i resocjalizację oraz zapewniają
specjalistyczną pomoc i opiekę.
Czyli
w szkolnym planie nauczania należy uwzględnić zajęcia rewalidacji indywidualnej
wynikające z ramowego planu nauczania w szkole specjalnej,
w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności oraz potrzeb
uczniów. Zajęcia te są obowiązkowe dla każdego ucznia z niepełnosprawnością bez
względu na to gdzie realizuje obowiązek szkolny: w szkole specjalnej,
ogólnodostępnej, integracyjnej. Nie określono w przepisach dokładnej ilości
godzin poszczególnych zajęć rewalidacji – przydziela się je bardzo
indywidualnie i tyle ile jest niezbędnych, aby zapewnić dziecku
rehabilitację, zgodnie z potrzebami.
Rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach
publicznych. (Dz. U. z 2002 r. Nr 15, poz. 142 ze zmianami z dnia 22 sierpnia 2002r
w paragrafie 3 ust. 2
2. W szkolnym
planie nauczania należy dodatkowo uwzględnić dla uczniów niepełnosprawnych,
w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczniów,
z zastrzeżeniem ust. 3, następujące zajęcia rewalidacyjne:
1)
korekcyjne wad postawy (gimnastyka
korekcyjna),
2)
korygujące wady mowy (logopedia)
3)
orientacji przestrzennej i poruszania się,
4)
nauki języka migowego lub innych alternatywnych metod komunikacji,
5) inne, wynikające z programów
rewalidacji. (W
orzeczeniu do kształcenia specjalnego zapisane są zalecenia do pracy z
dzieckiem. Korzystając z tych zapisów należy opracować dla dziecka program
rewalidacji i zaplanować specjalistyczne zajęcia).
Rozporządzenie
w sprawie ramowych planów nauczania w paragrafie 3 ust. 7
7. Dla
uczniów niepełnosprawnych można przedłużyć okres nauki na każdym etapie
edukacyjnym co najmniej o jeden rok, zwiększając proporcjonalnie
liczbę godzin zajęć edukacyjnych.
Ustawodawca
nie określił szczegółowych zasad, jakie powinny być zachowane przy korzystaniu
z ww. przepisu. W związku z powyższym, szkoła w WSO powinna określić procedury
związane z realizacją powyższego zapisu. Można przyjąć, iż:
Decyzję
podejmuje dyrektor szkoły w uzgodnieniu z rodzicami i w porozumieniu z organem
prowadzącym szkołę. Decyzję o wydłużonym etapie edukacyjnym dyrektor powinien
podjąć na wniosek rodziców lub wychowawcy oraz po zasięgnięciu opinii poradni
psychologiczno – pedagogicznej. Decyzja wydaje się uzasadniona w przypadku, gdy
uczeń rokuje nadzieję na opanowanie w wydłużonym czasie minimum niezbędnych
umiejętności umożliwiających kontynuowanie nauki na wyższym etapie edukacyjnym.
Nie
jest to forma nie promowania ucznia, ani też nie klasyfikowania. Nie wydaje się
uczniowi świadectwa, natomiast w arkuszu ocen ucznia wpisuje się informację
o wydłużonym etapie edukacyjnym. Zapis „co najmniej o jeden rok” mówi
przede wszystkim o tym, iż nie można wydłużenia dokonać na okres krótszy niż
rok. Natomiast nie upoważnia do nieuzasadnionego wydłużania o więcej niż rok.
ustawa
art. 71b, ust 2a
wczesne
wspomaganie rozwoju dziecka
2a. W
przedszkolach i szkołach podstawowych, w tym specjalnych, oraz
w ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 5, może być
organizowane wczesne wspomaganie rozwoju
dziecka mające na celu stymulowanie psychofizycznego rozwoju dziecka od
chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole, prowadzone
bezpośrednio z dzieckiem oraz jego rodziną.
2b. Dyrektorzy
przedszkoli specjalnych i szkół podstawowych specjalnych oraz ośrodków, o których
mowa w art. 2 pkt 5, a także dyrektorzy właściwych ze względu na miejsce
zamieszkania dziecka szkół podstawowych ogólnodostępnych i integracyjnych
mogą organizować wczesne wspomaganie rozwoju dziecka, w porozumieniu z
organami prowadzącymi.
2.
Opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju
dziecka oraz orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego albo
indywidualnego nauczania, a także o potrzebie zajęć
rewalidacyjno-wychowawczych, organizowanych zgodnie z odrębnymi
przepisami, wydają zespoły orzekające działające w publicznych poradniach
psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradniach specjalistycznych.
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego określa zalecane formy
kształcenia specjalnego, z uwzględnieniem rodzaju zaburzeń i odchyleń rozwojowych,
z zastrzeżeniem ust. 3a.
Jednym z podstawowych
elementów systemu kształcenia jest stworzenie możliwości wczesnego wspomagania
rozwoju, jak najwcześniejsze diagnozowanie niepełnosprawności. Wczesne
wspomaganie rozwoju dziecka (0 – 3 lat) mogą organizować poradnie psychologiczno
- pedagogiczne lub inne poradnie specjalistyczne, szkoły podstawowe
ogólnodostępne i specjalne zatrudniające specjalistów w zakresie
zdiagnozowanych niepełnosprawności. Wspomaganie rozwoju odbywa się w domu
rodzinnym dziecka, jest oparte o wielopoziomową specjalistyczną diagnozę,
program rehabilitacyjny tworzony na bazie diagnozy w celu wspomagania rodziców
i wyrównania szans edukacyjnych dziecka.
3a. Opinie o
potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, o których mowa w ust. 3,
mogą wydawać również niepubliczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym
niepubliczne poradnie specjalistyczne, założone zgodnie z art. 82
oraz zatrudniające pracowników posiadających kwalifikacje określone dla
pracowników publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych.
3b. Opinie
w sprawie dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu
nauczania do indywidualnych potrzeb
ucznia, u którego stwierdzono specyficzne
trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom, wydają
również niepubliczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym niepubliczne
specjalistyczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne założone zgodnie z art. 82
oraz zatrudniające pracowników posiadających kwalifikacje określone dla
pracowników publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych.
4. Od
orzeczeń, o których mowa w ust. 3, rodzice dziecka mogą złożyć w terminie 14
dni od dnia otrzymania orzeczenia odwołanie do kuratora oświaty.
5a. Jeżeli
orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego zaleca kształcenie dziecka
odpowiednio w przedszkolu specjalnym albo w przedszkolu, szkole podstawowej lub
gimnazjum, ogólnodostępnych lub
integracyjnych, odpowiednią formę
kształcenia, na wniosek
rodziców, zapewnia jednostka samorządu terytorialnego
właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, do której zadań własnych
należy prowadzenie przedszkoli lub
szkół.
Rodzic
udaje się do organu prowadzącego szkołę, do której chce posłać swoje dziecko
i składa wniosek, w którym wskazuje wybraną placówkę. Organ prowadzący nie
ma prawa uniemożliwić dziecku uczęszczania do wybranej przez rodziców szkoły.
Dyrektor szkoły rejonowej nie ma prawa nie przyjąć dziecka do szkoły.
Organ
prowadzący zapewnia odpowiednią formę kształcenia dziecka. Dobrze jest już
w przedszkolach wprowadzić do współpracy z rodzicami element informacji
o prawach, jakie przysługują rodzicom. Niestety rodzice często nie
otrzymują pełnej informacji o przysługujących prawach i możliwościach w
zakresie kształcenia swoich dzieci.
Rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów
publicznego przedszkola oraz publicznych szkół
(Dz. U. Nr 61, poz. 624, zmiana z 2002
r. Nr 10, poz. 96)
Statut szkoły określa w szczególności:
fragmenty
1) cele i zadania szkoły wynikające
z przepisów prawa oraz uwzględniające program wychowawczy szkoły
i program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz
potrzeb danego środowiska, o których mowa w odrębnych przepisach,
2) sposób
wykonywania zadań szkoły, z uwzględnieniem optymalnych warunków rozwoju
ucznia, zasad bezpieczeństwa oraz zasad promocji i ochrony zdrowia,
3) zadania
zespołów nauczycielskich, o których mowa w § 14,
(czyli:
Nauczyciele
prowadzący zajęcia w danym
oddziale tworzą zespól, którego zadaniem jest w szczególności ustalenie
zestawu programów nauczania dla danego oddziału oraz jego modyfikowanie
w miarę potrzeb)
4) szczegółowe zasady wewnątrzszkolnego
oceniania uczniów,
5) organizację oddziałów sportowych,
oddziałów mistrzostwa sportowego, oddziałów
integracyjnych i oddziałów specjalnych oraz organizację nauczania
języka mniejszości narodowych lub grup etnicznych, jeżeli szkoła takie oddziały
lub nauczanie prowadzi,
6) organizację działalności innowacyjnej
i eksperymentalnej, jeżeli szkoła taką działalność prowadzi,
7) organizację
zajęć dodatkowych dla uczniów, z uwzględnieniem w szczególności ich potrzeb
rozwojowych,
8) formy
opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych,
rodzinnych lub losowych potrzebna jest
pomoc i wsparcie, w tym również pomoc materialna,
9) organizację
współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oraz innymi
instytucjami świadczącymi poradnictwo i specjalistyczną pomoc dzieciom
i rodzicom,
10) organizację i formy współdziałania
szkoły z rodzicami (prawnymi opiekunami) w zakresie nauczania,
wychowania i profilaktyki.
§
14.
1.
Nauczyciele
prowadzący zajęcia w danym oddziale tworzą zespół, którego zadaniem jest
w szczególności ustalenie zestawu programów nauczania dla danego oddziału
oraz jego modyfikowanie w miarę potrzeb.
2.
Dyrektor
szkoły może tworzyć zespoły wychowawcze, zespoły przedmiotowe lub inne zespoły
problemowo-zadaniowe. Pracą zespołu kieruje przewodniczący powoływany przez
dyrektora szkoły, na wniosek zespołu.
Osiągnięcia
dziecka na poszczególnych zajęciach powinny być znane całemu zespołowi nauczycieli
i wykorzystywane w dalszej pracy z dzieckiem. Jeżeli dziecko na
indywidualnych zajęciach logopedycznych nauczy się wybrzmiewać konkretną głoskę
to pozostali nauczyciele powinni na swoich zajęciach zachęcać dziecko do
posługiwania się tą umiejętnością.
Na
spotkania zespołu powinni być zapraszani rodzice dziecka Powinni oni mieć
możliwość poznania warunków, jakie proponuje szkoła dla zapewnienia
efektywności realizowanego programu, uzyskać informację o stworzonym przez
zespół nauczycieli uczących programie pracy z ich dzieckiem oraz o efektach
realizowanego programu i prowadzonych zajęć. Rodzice powinni akceptować
proponowany program.
Wspomaganie rozwoju dziecka z
niepełnosprawnością powinno przebiegać dwutorowo:
§
usprawnianie poprzez realizację programu
rewalidacji indywidualnej
§
rozwijanie niezaburzonych funkcji, rozwijanie
zdolności i zaintersowań
Zmieniająca się definicja
niepełnosprawności upoważnia nauczycieli do rozwijania niezaburzonych funkcji,
bazowania na zdolnościach i umiejętnościach uczniów
z niepełnosprawnościami. Celem naczelnym, który powinien determinować cele
szczegółowe powinno być umożliwienie dziecku funkcjonowanie w środowisku
rówieśników.
Główna metoda stosowana w pracy
z dzieckiem z niepełnosprawnościami nazywa się „co ja (nauczyciel) mogę
zrobić”. Tej metodzie podporządkowujemy wszystkie działania związane z pracą z
dzieckiem z niepełnosprawnością. Działania podporządkowane naczelnemu celowi
jakim jest rozwój dziecka, rozwój na miarę możliwości dziecka. Np.: nauczyciel
nie zadaje nauczenia się czytania czytanki dziecku, które nie zna liter.
Różnicuje pracę domową (jeżeli uważa za stosowne ją zadać) zwracając uwagę na
samodzielność uczniów.
nadal
ramowy statut:
§ 13.
-
W szkołach specjalnych
i w szkołach ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi dla
uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym
i znacznym, z niepełnosprawnością ruchową, z autyzmem
i niepełnosprawnościami sprzężonymi w klasach I- IV zatrudnia
się pomoc nauczyciela. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się
zatrudnienie pomocy nauczyciela w klasach V i VI.
-
W
szkołach integracyjnych i w szkołach ogólnodostępnych
z oddziałami integracyjnymi zatrudnia się dodatkowo
nauczycieli posiadających specjalne przygotowanie pedagogiczne oraz
specjalistów prowadzących zajęcia rewalidacyjne. W uzasadnionych przypadkach
w szkołach tych można zatrudnić pomoc nauczyciela.
Ten
zapis wyklucza sytuację, w której szkoła przyjmuje ucznia z orzeczoną
niepełnosprawnością i nie zatrudnia specjalistów.
Dotyczy
to także dzieci z orzeczeniami do kształcenia specjalnego i dodatkowo objętych
nauczaniem indywidualnym. Im też przysługują zajęcia rewalidacji indywidualnej.
Uczniowie
objęci nauczaniem indywidualnym są uczniami klasy i należy w miarę możliwości
(oczywiście dziecka) umożliwić udział w zajęciach organizowanych przez szkołę
(np. uroczystości, imprezy, udział w lekcjach pod opieką nauczyciela
prowadzącego nauczanie indywidualne).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 24
kwietnia 2002 r. w sprawie warunków i trybu dopuszczania do użytku
szkolnego programów nauczania, programów wychowania przedszkolnego i podręczników
oraz zalecania środków dydaktycznych.
(Dz. U. z 2002r. Nr 69,
poz. 635, § 8):
1. W
szkole podstawowej, gimnazjum oraz w szkole ponadgimnazjalnej wyboru programu nauczania ogólnego dla
zajęć edukacyjnych dla danego oddziału ujętych w szkolnym planie
nauczania, o którym mowa w przepisach w sprawie ramowych planów
nauczania w szkołach publicznych, dokonuje
nauczyciel prowadzący te zajęcia, uwzględniając możliwości
i zainteresowania uczniów oraz wyposażenie szkoły.
4. Nauczyciele, o których mowa w ust. 1-3, oraz
osoby prowadzące zajęcia dodatkowe mogą
wybrać odpowiedni program nauczania ogólnego, zawodowego lub program wychowania
przedszkolnego spośród programów wpisanych do wykazów, o których mowa
odpowiednio w § 6 ust. 1 - 3, albo opracować własny program, samodzielnie lub z wykorzystaniem
programów wpisanych do tych wykazów.
5. Nauczyciele
prowadzący zajęcia w danym oddziale ustalają zestaw programów nauczania
realizowanych w tym oddziale, na który składają się programy nauczania
ogólnego dla poszczególnych zajęć edukacyjnych, a w przypadku
szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe oraz liceum profilowanego - także
odpowiednio program nauczania dla zawodu albo program nauczania dla profilu
kształcenia ogólnozawodowego, zwany dalej "szkolnym zestawem programów".
W dziennikach lekcyjnych należy zapisać numer programy zatwierdzonego
przez MENiS, z którego korzysta nauczyciel.
Powyższe
zapisy rozporządzenia upoważniają nauczycieli do modyfikowania programów
nauczania w przypadku, gdy w klasie są uczniowie z niepełnosprawnościami.
Wszyscy
uczniowie klasy pracują w oparciu o jeden program i korzystają z tych samych
podręcznikach z tym, że uczniowi z niepełnosprawnością dostosowuje się
treści i indywidualizuje formy zajęć. Czyli praca indywidualna ucznia jest
dostosowana do jego możliwości. Nie za łatwa, ale i nie za trudna.
Nie
ma potrzeby pracować innym programem i na innych podręcznikach (mowa tu
o podręcznikach zamawianych we WSiP, bezpłatnych dla uczniów z orzeczona
niepełnosprawnością). Niepotrzebnie tworzy się w ten sposób segregację uczniów
– inny program, inny podręcznik – INNY uczeń.
Można
korzystać z podręczników specjalnych na zajęciach rewalidacji, czy
wyrównawczych. Różnica w podręcznikach do „masówki” i do szkół specjalnych
polega przede wszystkim na tym, iż w podręcznikach dla szkół specjalnych jest
dużo więcej ćwiczeń z tego samego zakresu materiału, ponieważ uczniom z
niepełnosprawnością szczególnie intelektualną potrzeba dużo więcej powtórek.
Dlatego warto korzystać z podręczników specjalnych, ale nie warto, aby stały
się one jedynym zestawem książek dla dziecka.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i sportu w sprawie w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego
w poszczególnych typach szkół. (Dz. U. z 2002r. Nr 51,
poz. 458)
Fragmenty
Nadrzędnym celem działań edukacyjnych szkoły (dotyczy szkoły podstawowej i gimnazjum)
jest wszechstronny rozwój ucznia.
Edukacja
szkolna polega na harmonijnej realizacji przez nauczycieli zadań
w zakresie nauczania, kształcenia umiejętności i wychowania. Zadania
te tworzą wzajemnie uzupełniające się i równoważne wymiary pracy każdego nauczyciela.
Szkoła
w zakresie nauczania, co stanowi jej zadanie specyficzne, zapewnia uczniom
w szczególności:
1)
naukę
poprawnego i swobodnego wypowiadania się, pisania i czytania ze
zrozumieniem,
2)
poznawanie
wymaganych pojęć i zdobywanie rzetelnej wiedzy na poziomie umożliwiającym
co najmniej kontynuację nauki na następnym etapie kształcenia,
3)
dochodzenie
do rozumienia, a nie tylko do pamięciowego opanowania przekazywanych
treści,
4)
rozwijanie
zdolności dostrzegania różnego rodzaju związków i zależności
(przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, czasowych i przestrzennych itp.),
5)
rozwijanie
zdolności myślenia analitycznego i syntetycznego,
6)
przekazywanie
wiadomości przedmiotowych w sposób integralny, prowadzący do lepszego
rozumienia świata, ludzi i siebie,
7)
poznawanie
zasad rozwoju osobowego i życia społecznego,
8)
poznawanie
dziedzictwa kultury narodowej postrzeganej w perspektywie kultury europejskiej.
W szkole uczniowie
kształcą swoje umiejętności wykorzystywania zdobywanej wiedzy, aby w ten
sposób lepiej przygotować się do pracy w warunkach współczesnego świata. Nauczyciele
tworzą uczniom warunki do nabywania następujących umiejętności:
1)
planowania,
organizowania i oceniania własnej nauki, przyjmowania za nią coraz
większej odpowiedzialności,
2)
skutecznego
porozumiewania się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu
widzenia i uwzględniania poglądów innych ludzi, poprawnego posługiwania się
językiem ojczystym, przygotowania do publicznych wystąpień,
3)
efektywnego
współdziałania w zespole i pracy w grupie, budowania więzi
międzyludzkich, podejmowania indywidualnych i grupowych decyzji,
skutecznego działania na gruncie zachowania obowiązujących norm,
4)
rozwiązywania
problemów w sposób twórczy,
5)
poszukiwania,
porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz
efektywnego posługiwania się technologią informacyjną,
6)
odnoszenia
do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzenia potrzebnych doświadczeń
i nawyków,
7)
rozwijania
sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań,
8)
przyswajania
sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów
i problemów społecznych.
Nauczyciele w pracy
wychowawczej, wspierając w tym zakresie obowiązki rodziców, zmierzają do
tego, aby uczniowie w szczególności:
1)
znajdywali
w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego (w wymiarze
intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym,
duchowym),
2)
rozwijali
w sobie dociekliwość poznawczą, ukierunkowaną na poszukiwanie prawdy,
dobra i piękna w świecie,
3)
mieli
świadomość życiowej użyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów nauczania,
jak całej edukacji na danym etapie,
4)
stawali
się coraz bardziej samodzielni w dążeniu do dobra w jego wymiarze
indywidualnym i społecznym, godząc dążenie do dobra własnego z dobrem
innych, odpowiedzialność za siebie z odpowiedzialnością za innych, wolność
własną z wolnością innych,
5)
poszukiwali,
odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia celów
życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca
w świecie,
6)
uczyli
się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz
przygotowywali się do życia w rodzinie, w społeczności lokalnej
i w państwie,
7)
przygotowywali
się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i
hierarchizacji wartości oraz mieli możliwość doskonalenia się,
8)
kształtowali
w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia
ich poglądów; umieli współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę
nauczycieli i uczniów.
Nauczyciele, mając na
uwadze osobowy rozwój ucznia, współdziałają na rzecz tworzenia
w świadomości uczniów zintegrowanego systemu wiedzy, umiejętności
i postaw. Ma to szczególne zastosowanie w kształceniu zintegrowanym.
Integracji
wiedzy nauczanej w szkole na różnych etapach kształcenia służy
wprowadzenie kształcenia zintegrowanego w klasach I - III szkoły
podstawowej oraz ścieżek edukacyjnych.
Działalność edukacyjna
szkoły jest określona przez:
1) szkolny zestaw
programów nauczania, który - uwzględniając wymiar wychowawczy - obejmuje całą
działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego,
2) program wychowawczy
szkoły, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści
i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez
wszystkich nauczycieli,
3) program profilaktyki
dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska,
który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania
o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli
i rodziców.
Szkolny zestaw programów
nauczania, program wychowawczy szkoły oraz program profilaktyki tworzą spójną
całość. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły,
jak każdego nauczyciela.
Obok
zadań wychowawczych i profilaktycznych nauczyciele wykonują również działania opiekuńcze odpowiednio do
istniejących potrzeb.
Konieczne jest
podejmowanie przez nauczycieli działań mających na celu wyrównywanie szans edukacyjnych
uczniów.
Nauczyciele
w szkole podstawowej dostosowują sposób przekazywania odpowiedniej wiedzy,
kształtowania umiejętności i postaw uczniów do naturalnej w tym wieku
aktywności dzieci, umożliwiają
im poznawanie świata w jego jedności i złożoności, wspomagają ich
samodzielność uczenia się, inspirują je do wyrażania własnych myśli
i przeżyć, rozbudzają ich ciekawość poznawczą oraz motywację do dalszej
edukacji.
Edukacja w szkole
podstawowej,
wspomagając rozwój dziecka jako osoby i wprowadzając je w życie społeczne,
ma na celu przede wszystkim:
1)
prowadzić
dziecko do nabywania i rozwijania umiejętności wypowiadania się, czytania
i pisania, wykonywania elementarnych działań arytmetycznych, posługiwania
się prostymi narzędziami i kształtowania nawyków społecznego współżycia,
2)
rozwijać
poznawcze możliwości uczniów, tak aby mogli oni przechodzić od dziecięcego do
bardziej dojrzałego i uporządkowanego rozumienia świata,
3)
rozwijać
i przekształcać spontaniczną motywację poznawczą w motywację
świadomą, przygotowywać do podejmowania zadań wymagających systematycznego
i dłuższego wysiłku intelektualnego i fizycznego,
4)
rozbudzać
i rozwijać wrażliwość estetyczną i moralną dziecka oraz jego
indywidualne zdolności twórcze,
5)
umacniać
wiarę dziecka we własne siły i w zdolność osiągania wartościowych
i trudnych celów,
6)
rozwijać
zdolność odróżniania świata rzeczywistego od wyobrażonego oraz postaci
historycznych od fantastycznych,
7)
kształtować
potrzeby i umiejętności dbania o własne ciało, zdrowie
i sprawność fizyczną; wyrabiać czujność wobec zagrożeń dla zdrowia
fizycznego, psychicznego i duchowego,
8)
rozwijać
umiejętności dziecka poznawania siebie oraz otoczenia rodzinnego, społecznego,
kulturowego, technicznego i przyrodniczego dostępnego jego doświadczeniu,
9)
wzmacniać
poczucie tożsamości kulturowej, historycznej, etnicznej i narodowej,
10)
stwarzać
warunki do rozwoju wyobraźni i ekspresji werbalnej, plastycznej, muzycznej
i ruchowej, zapewniać warunki do harmonijnego rozwoju fizycznego
i psychicznego oraz zachowań prozdrowotnych,
11)
zapewniać
opiekę i wspomagać rozwój dziecka w przyjaznym, bezpiecznym
i zdrowym środowisku w poczuciu więzi z rodziną,
12)
uwzględniać indywidualne
potrzeby dziecka i troszczyć się o zapewnienie mu równych szans,
13)
stwarzać
warunki do rozwijania samodzielności, obowiązkowości, podejmowania
odpowiedzialności za siebie i najbliższe otoczenie,
14)
stwarzać
warunki do indywidualnego i grupowego działania na rzecz innych.
W szkole podstawowej
szczególnie ważne jest stwarzanie przyjaznej atmosfery i pomaganie dziecku
w dobrym funkcjonowaniu w społeczności szkolnej.
W gimnazjum nauczyciele wprowadzają
uczniów w świat wiedzy naukowej, wdrażają ich do samodzielności, pomagają
im w podejmowaniu decyzji dotyczącej kierunku dalszej edukacji
i przygotowują do aktywnego udziału w życiu społecznym.
Edukacja
w gimnazjum, wspomagając rozwój ucznia jako osoby i wprowadzając go
w życie społeczne, ma na celu przede wszystkim:
1)
wprowadzać
ucznia w świat nauki przez poznanie języka, pojęć, twierdzeń i metod
właściwych dla wybranych dyscyplin naukowych na poziomie umożliwiającym dalsze
kształcenie,
2)
rozbudzać
i rozwijać indywidualne zainteresowania ucznia,
3)
wprowadzać
ucznia w świat kultury i sztuki,
4)
rozwijać
umiejętności społeczne ucznia przez zdobywanie prawidłowych doświadczeń we
współżyciu i współdziałaniu w grupie rówieśniczej.
Zapisy ww. rozporządzenia bardzo szczegółowo określają cele i zadania
szkoły oraz zadania nauczycieli. Przepisy ww. rozporządzenia zostały tak
skonstruowane, aby brały pod uwagę także dzieci ze specyficznymi potrzebami
edukacyjnymi. Podstawa programowa musi być bardzo dobrze znana każdemu
nauczycielowi.
Uczeń
z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia
21 marca 2001 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i
promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w
szkołach publicznych (Dz. U. z 2001r. Nr 29, poz. 323 zmiany Dz. U. z
2001r. Nr 128, poz. 1419, Dz. U. z 2002r. Nr 46, poz. 433)
Ostatnie zmiany do rozporządzenia
wprowadzają zasady oceniania uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu
umiarkowanym i znacznym
Fragmenty
§ 1.
1.
Rozporządzenie reguluje warunki i sposób oceniania, klasyfikowania i promowania
uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w publicznych
szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych i
dotychczasowych szkołach ponadpodstawowych dla dzieci i młodzieży, w tym
szkołach specjalnych, z zastrzeżeniem ust. 2, oraz w szkołach dla dorosłych.
2. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim.
§ 4.
1. Nauczyciele na
początku każdego roku szkolnego informują
uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) o wymaganiach edukacyjnych
wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania oraz o sposobach sprawdzania
osiągnięć edukacyjnych uczniów.
§ 6.
1. Nauczyciel jest obowiązany, na podstawie opinii publicznej poradni
psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej,
dostosować wymagania edukacyjne, o których mowa w
§ 4 ust. 1, do
indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego
stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w
uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom, z zastrzeżeniem
ust. 1a i 1b.
1a. Dostosowanie
wymagań edukacyjnych, o których mowa w § 4 ust. 1, do indywidualnych
potrzeb ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się,
uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom, następuje także na podstawie opinii
niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym niepublicznej poradni
specjalistycznej, o której mowa w art. 71b ust. 3b ustawy z dnia 7 września
1991 r. o systemie oświaty, zwanej dalej "ustawą", z
zastrzeżeniem ust. 1b.
1b. W
przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego
albo indywidualnego nauczania dostosowanie wymagań edukacyjnych, o których mowa
w § 4 ust. 1, do indywidualnych potrzeb ucznia może nastąpić na podstawie
tego orzeczenia.
(nie są potrzebne
dodatkowe opinie)
§ 8.
1. Dyrektor
szkoły, na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) oraz na podstawie opinii publicznej
poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej,
albo niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym niepublicznej
poradni specjalistycznej, spełniającej warunki, o których mowa w art. 71b ust.
3b
ustawy,
zwalnia ucznia z wadą słuchu lub z głęboką dysleksją rozwojową z nauki drugiego
języka obcego, z zastrzeżeniem ust. 1a. Zwolnienie może dotyczyć części lub
całego okresu kształcenia w danym typie szkoły.
1a. W przypadku
ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego albo indywidualnego
nauczania zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, może nastąpić na podstawie tego
orzeczenia.
2. W
przypadku zwolnienia ucznia z nauki drugiego języka obcego w dokumentacji przebiegu
nauczania zamiast oceny klasyfikacyjnej wpisuje się "zwolniony".
§ 9.
1a. Klasyfikowanie śródroczne ucznia z
upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym polega na okresowym
podsumowaniu jego osiągnięć edukacyjnych z zajęć edukacyjnych określonych w
szkolnym planie nauczania i ustaleniu ocen klasyfikacyjnych oraz oceny
zachowania, zgodnie z § 11 ust. 4 i § 12 ust. 4a.
3a. Klasyfikowanie
końcoworoczne ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub
znacznym w klasach I-III szkoły podstawowej polega na podsumowaniu jego
osiągnięć edukacyjnych w danym roku szkolnym i ustaleniu jednej oceny
klasyfikacyjnej oraz oceny zachowania, zgodnie z § 11 ust. 4 i § 12 ust.
4a.
4a. Klasyfikowanie
końcoworoczne ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub
znacznym, począwszy od klasy czwartej szkoły podstawowej, polega na
podsumowaniu jego osiągnięć edukacyjnych w danym roku szkolnym z zajęć
edukacyjnych określonych w szkolnym planie nauczania i ustaleniu ocen
klasyfikacyjnych oraz oceny zachowania, zgodnie z § 11 ust. 4 i § 12
ust. 4a.
§ 10.
3. W szkołach (oddziałach)
integracyjnych ocenę klasyfikacyjną ustala
nauczyciel prowadzący dane zajęcie edukacyjne, po zasięgnięciu opinii nauczyciela współorganizującego kształcenie
integracyjne, o którym mowa w odrębnych przepisach.
§ 11.
4. Oceny bieżące i oceny klasyfikacyjne śródroczne i końcoworoczne dla uczniów
z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym są ocenami opisowymi.
§ 12.
2a. Ucznia
z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym promuje
się do klasy programowo wyższej, uwzględniając specyfikę kształcenia tego
ucznia, w porozumieniu z rodzicami (prawnymi opiekunami).
4a. W przypadku uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym
lub znacznym ocena zachowania jest oceną
opisową.
§ 14.
2a. Ucznia
z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym promuje się do klasy programowo
wyższej, uwzględniając specyfikę kształcenia tego ucznia, w porozumieniu z rodzicami (prawnymi opiekunami).
§ 17
1a. O
ukończeniu szkoły przez ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu
umiarkowanym lub znacznym postanawia na zakończenie klasy programowo najwyższej
rada pedagogiczna, uwzględniając specyfikę kształcenia tego ucznia,
w porozumieniu z rodzicami (prawnymi opiekunami).
Rozporządzenie Ministra
Edukacji Narodowej z dnia 24 stycznia 2000 r. w sprawie
zasad wydawania oraz wzorów świadectw, dyplomów państwowych i innych
druków szkolnych, sposobu dokonywania ich sprostowań i wydawania
duplikatów, a także zasad legalizacji dokumentów przeznaczonych do obrotu
prawnego z zagranicą oraz zasad odpłatności za wykonywanie tych czynności
(Dz. U. Nr 6, poz. 73 i Nr 107, poz. 1132, z 2002 r. Nr 48,
poz. 446, Nr 70, poz. 648)
§ 1.
Informacje
ogólne
9. W świadectwach szkolnych promocyjnych oraz świadectwach
ukończenia szkoły podstawowej i gimnazjum, wydawanych uczniom
z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym lub
znacznym, kształcącym się w szkołach ogólnodostępnych lub w szkołach
(oddziałach) integracyjnych oraz szkołach specjalnych dla uczniów z normą
intelektualną, na drugiej stronie świadectwa nad „Wynikami klasyfikacji
końcoworocznej” umieszcza się adnotację "uczeń/uczennica realizował(a)
program nauczania dostosowany do indywidualnych możliwości i potrzeb na
podstawie orzeczenia publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej
/specjalistycznej*.
(* wpisać właściwą nazwę poradni).
W związku z powyższym, uczniowi z upośledzeniem umysłowym
w stopniu umiarkowanym lub znacznym, uczącemu się w szkole
podstawowej i gimnazjum ogólnodostępnym lub z oddziałami integracyjnymi
wydaje się odpowiednio świadectwo o symbolu MEN-II/1/2, MEN-II/2/2,
MEN-II/6/2, MEN-II/7/2 lub MEN-II/8/2.
Oceny na świadectwach, dla tej grupy uczniów, oprócz oceny
z przedmiotu: religia/etyka, są ocenami opisowymi.
W adnotacji dotyczącej liczby uzyskanych punktów na
sprawdzianie lub egzaminie wpisujemy kreskę poziomą.
W wewnątrzszkolnym systemie oceniania (WSO) powinny znaleźć się
zapisy dotyczące oceniania bieżącego, śródrocznego i końcoworocznego
uwzględniające ocenianie uczniów z poszczególnymi rodzajami
niepełnosprawności
Dla
każdego ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym
w klasie ogólnodostępnej należy określić sposób i formę dokumentowania
postępów ucznia.
Podstawa
programowa dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub
znacznym zakłada, iż:
… do rejestrowania oceny zmian
w funkcjonowaniu ucznia mogą być stosowane różne dokumenty, opisane
w literaturze pedagogicznej lub wypracowane w danej placówce -
dokumentacja ma charakter ciągły, obejmujący cały czas pobytu ucznia
w szkole.
Upoważnienie
daje także rozporządzenie w sprawie prowadzenia dokumentacji…
„Wewnątrzszkolne ocenianie uczniów może być
także dokumentowane w innym niż dziennik lekcyjny dokumencie, określonym w
statucie szkoły, z tym, że ustalone dla ucznia oceny końcoworoczne
(semestralne), zaliczenia i ocenę zachowania wpisuje się do dziennika lekcyjnego.”
PODSTAWA PROGRAMOWA
KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU
UMIARKOWANYM I ZNACZNYM W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH, GIMNAZJACH
I ODDZIAŁACH PRZYSPOSABIAJĄCYCH DO
PRACY
W ZASADNICZYCH SZKOŁACH ZAWODOWYCH
Wskazania ogólne
1. Edukacja dzieci i młodzieży
z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym
polega na integralnej realizacji
funkcji wychowawczej, dydaktycznej i opiekuńczej szkoły,
z uwzględnieniem specyficznych form i metod pracy oraz zasad
nauczania, opisanych przez współczesne nauki pedagogiczne.
2. Specyfika kształcenia dzieci
i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym
i znacznym polega na wychowaniu
i nauczaniu całościowym, zintegrowanym, opartym na wielozmysłowym
poznawaniu otaczającego świata - w całym procesie edukacji.
W stosunku do wielu uczniów, zwłaszcza z upośledzeniem umysłowym
w stopniu znacznym, przez cały okres ich pobytu w szkole podstawowej,
a następnie w gimnazjum, działania edukacyjne mogą nie wykraczać poza
pewien obszar, zaspokajając specyficzne potrzeby i możliwości edukacyjne
tych uczniów.
Należy uznać prawo osób
niepełnosprawnych do rozwoju we własnym tempie i uwzględniać to prawo
podczas ustalania kierunków pracy z uczniem.
Z opisanego
wyżej powodu podstawa programowa nie przypisuje kolejnym etapom edukacyjnym
w szkole podstawowej i gimnazjum odrębnych celów i nie wyróżnia
dla nich odrębnych zadań ani treści nauczania.
3. Działalność edukacyjna szkoły
(dydaktyczna, wychowawcza i rewalidacyjna) opiera się na indywidualnych programach edukacyjnych,
ustalonych dla każdego ucznia na podstawie wielospecjalistycznej oceny poziomu
jego funkcjonowania, i zawierających realne, szczegółowe cele, zadania
i treści, mieszczące się w strefie najbliższego rozwoju ucznia, które
pozostają w zbieżności z celami, zadaniami i treściami
niniejszej podstawy programowej.
4. Indywidualne
programy edukacyjne opracowywuje zespół nauczycieli i specjalistów
pracujących z uczniem. Do zadań członków tego zespołu należy:
1) ustalanie dla każdego ucznia w określonych
odstępach czasu, nie rzadziej jednak niż raz w roku, oceny poziomu
funkcjonowania (do rejestrowania oceny zmian w funkcjonowaniu ucznia mogą
być stosowane różne dokumenty, opisane w literaturze pedagogicznej lub
wypracowane w danej placówce - dokumentacja ma charakter ciągły,
obejmujący cały czas pobytu ucznia w szkole),
2) programowanie aktywności indywidualnej
i zespołowej uczniów z równoczesnym zaangażowaniem sfery umysłowej,
emocjonalno-motywacyjnej i działaniowej,
3) programowanie zintegrowanych
oddziaływań rewalidacyjnych wspierających rozwój ucznia.
5. Nauczyciele prowadzą zajęcia
edukacyjne, organizując uczniów w zespoły edukacyjno-terapeutyczne (zwane
w ramowych statutach szkół oddziałami), zachowując ciągłość nauczania
i dostosowując czas zajęć i przerw do potrzeb i możliwości
psychofizycznych uczniów. O doborze uczniów do zespołów decydują głównie
ich potrzeby edukacyjne i możliwości psychofizyczne, w mniejszym
stopniu wiek i lata nauki.
6. W miarę zmian zachodzących
w rozwoju uczniów, w wyniku rozbudzenia ich zainteresowań
i ujawnienia zdolności, możliwe jest na każdym etapie edukacyjnym dla
celów organizacyjno-metodycznych wyodrębnienie zajęć edukacyjnych:
1)
funkcjonowanie w środowisku,
2) muzyka
z rytmiką,
3) plastyka,
4) technika,
5) wychowanie
fizyczne,
6)
religia/etyka.
W kształceniu
tym wskazana jest pełna korelacja treści nauczania i wychowania.
7. Nawet niewielkie postępy ucznia
powinny być wzmacniane pozytywnie, natomiast brak postępów nie podlega
wartościowaniu negatywnemu.
8. Wskazane jest nawiązanie współpracy z rodziną ucznia, włączanie jej
w tworzenie planu rewalidacji, a także w miarę możliwości
w realizowanie pewnych jego elementów w domu
rodzinnym ucznia. Konieczna jest też taka organizacja działalności
rewalidacyjnej szkoły, która przygotuje środowisko do przyjęcia ucznia, jego
zaakceptowania i udzielania mu pomocy.
9. Pożądany
jest udział rodziców (prawnych opiekunów) w konsultacjach dotyczących
postępów i trudności ucznia, wspieranie przez szkołę ich wysiłków
w pracy z dzieckiem (zgodnie ze specyfiką rodziny, wyznawanymi przez
nią wartościami, kultywowaną tradycją).
Cele edukacyjne
Celem
edukacji uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym
i znacznym jest rozwijanie autonomii ucznia niepełnosprawnego, jego personalizacja
oraz socjalizacja, a w szczególności wyposażenie go - w ramach
posiadanych przez niego realnych możliwości - w takie umiejętności
i wiadomości, aby:
1) mógł porozumiewać się
z otoczeniem w najpełniejszy sposób, werbalnie lub pozawerbalnie,
2) zdobył maksymalną niezależność życiową
w zakresie zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych,
3) był zaradny w życiu codziennym,
adekwatnie do indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności, oraz miał
poczucie sprawczości,
4) mógł uczestniczyć w różnych
formach życia społecznego na równi z innymi członkami danej zbiorowości,
znając i przestrzegając ogólnie przyjęte normy współżycia, zachowując
prawo do swojej inności.
Zadania szkoły
1.
Tworzenie właściwych warunków, niezbędnych do zapewnienia uczniowi komfortu psychicznego,
poczucia bezpieczeństwa i akceptacji, nawiązanie pozytywnego kontaktu
emocjonalnego nauczyciela z uczniem.
2.
Wypracowywanie sposobów dokonywania oceny aktualnego funkcjonowania ucznia
i na jej podstawie wytyczanie bądź korygowanie indywidualnego programu
edukacyjnego.
3. Rozwijanie u ucznia motywacji do
porozumiewania się z drugą osobą (rówieśnikiem, dorosłym), komunikowania
potrzeb i stanów emocjonalnych.
4. Tworzenie sytuacji edukacyjnych
i wykorzystywanie sytuacji życiowych do rozwijania umiejętności
komunikacyjnych uczniów, w tym także umiejętności czytania i pisania,
jak również elementarnych umiejętności matematycznych.
5. Wdrażanie do samodzielnego wykonywania
czynności związanych z samoobsługą, budzenie chęci pomocy innym, umożliwianie
doznawania satysfakcji z osiąganej niezależności.
6. Konstruowanie sytuacji wychowawczych
umożliwiających doświadczanie relacji społecznych, przygotowanie do pełnienia
ról społecznych, wzmacnianie pozytywnych przeżyć związanych z pełnionymi
rolami.
7. Uczenie zasad współistnienia
społecznego (pomoc sąsiedzka i inne zachowania prospołeczne, poszanowanie
godności osobistej drugiego człowieka, uprzejmość, życzliwość i inne).
8. Kształtowanie umiejętności radzenia
sobie w różnych sytuacjach społecznych, uczenie umiejętności rozwiązywania
sytuacji konfliktowych.
9. Uczenie umiejętności kierowania swoim
postępowaniem, rozwijanie umiejętności dokonywania wyboru i poczucia
odpowiedzialności za własne decyzje, uczenie obowiązkowości
i kształtowanie niezależności uczuciowej.
10. Tworzenie sytuacji sprzyjających
poznawaniu otoczenia, w którym przebywa uczeń - instytucji
i obiektów, z których będzie w przyszłości korzystał.
11. Umożliwianie uczniowi udziału
w różnorodnych wydarzeniach społecznych i kulturalnych w roli
odbiorcy i twórcy kultury, uczenie przy tym wyrażania swoich przeżyć
i emocji.
12. Przybliżanie tradycji
i obyczajów lokalnych, narodowych, rozbudzanie poczucia przynależności do
społeczności lokalnej, regionu, kraju.
13. Umożliwianie poznawania środowiska
przyrodniczego, budzenie zainteresowania i szacunku dla otaczającej
przyrody, wychowanie do życia w harmonii z przyrodą.
14. Wspieranie rozwoju sprawności
psychofizycznej uczniów, prowadzenie zajęć niezbędnych do rozwoju
psychoruchowego.
15. Organizowanie warunków do uprawiania
przez uczniów różnych dyscyplin sportowych, udziału w zawodach sportowych,
turystyce i krajoznawstwie.
16. Tworzenie warunków do zdobywania
umiejętności technicznych i wykorzystywania ich w różnych sytuacjach
życiowych. Umożliwianie korzystania z urządzeń technicznych, ułatwiających
funkcjonowanie w życiu.
17. Zapewnienie uczniowi udziału
w różnorodnych zajęciach rewalidacyjnych wspierających rozwój, zgodnie ze
wskazaniami zawartymi w wielospecjalistycznej ocenie jego rozwoju.
Treści
nauczania
Treści
nauczania i wychowania w kształceniu uczniów z upośledzeniem
umysłowym powinny być podporządkowane indywidualnemu
programowi edukacyjnemu. Przy realizacji treści nauczania należy
wykorzystać wszystkie możliwości, jakie stwarza określone środowisko społeczno
- kulturowe ucznia oraz baza dydaktyczna szkoły. Zakres treści nauczania ulega
poszerzaniu w miarę nabywania przez uczniów wiadomości, umiejętności
i sprawności.
1. Umiejętność
samoobsługi:
1) kształtowanie sprawności niezbędnych
w codziennym życiu, dotyczących ubierania się, jedzenia, higieny
osobistej, czynności fizjologicznych, ochrony organizmu przed szkodliwymi czynnikami,
2) kształtowanie nawyków i postaw
ogólnie akceptowanych w tym zakresie.
2. Dbałość
o zdrowie:
1) przyjmowanie prawidłowej pozycji ciała
przy nauce,
2) utrwalanie podstawowych nawyków
higienicznych i żywieniowych,
3) unikanie czynników szkodliwych dla
zdrowia,
4) korzystanie z pomocy medycznej.
3. Umiejętność
porozumiewania się z otoczeniem, w tym:
1) wykorzystywanie komunikatów
pozawerbalnych,
2) poznawanie wspierających bądź
alternatywnych metod komunikacji (w stosunku do uczniów napotykających
trudności w słownym porozumiewaniu się),
3) doskonalenie języka,
4) doskonalenie wymowy.
4. Rozwijanie
percepcji wzrokowej i spostrzegania:
1) w toku obserwacji rzeczywistości
i na obrazkach,
2) poprzez manipulowanie przedmiotami
i porządkowanie przedmiotów,
3) poprzez wyszukiwanie różnic
i podobieństw oraz zauważanie zmian w otoczeniu.
5. Rozwijanie
percepcji słuchowej poprzez:
1) ćwiczenia wrażliwości słuchowej,
2) ćwiczenia rytmiczne,
3) ćwiczenia słuchu fonematycznego,
4) analizę i syntezę słuchową.
6. Ćwiczenia
pamięci - dotykowej, ruchowej, słownej i innej.
7. Czytanie
i pisanie, poprzedzone starannym przygotowaniem:
1) usprawnianie analizatora wzrokowego
i słuchowego,
2) rozwijanie orientacji przestrzennej,
3) rozwijanie sprawności manualnej
i grafomotorycznej,
4) rozwijanie lateralizacji,
5) rozwijanie koordynacji
wzrokowo-ruchowej,
6) inne wskazane usprawnienia.
Biorąc pod uwagę
indywidualne uwarunkowania uczniów, którzy nie posiądą umiejętności pisania
ręcznego, w miarę możliwości, należy przygotować ich do posługiwania się
maszyną do pisania bądź komputerem.
8. Elementarne
umiejętności matematyczne:
1) porównywanie,
2) odwzorowywanie,
3) porządkowanie zbiorów przedmiotów,
4) liczenie, posługiwanie się pieniędzmi,
5) mierzenie długości, objętości,
ciężaru, czasu - z zastosowaniem prostych przyrządów pomiarowych.
9. Poznawanie
najbliższego otoczenia:
1) szkoły,
2) instytucji, urzędów,
3) placówek kulturalnych,
4) sklepów, punktów usługowych.
10. Poznawanie
najbliższego środowiska społeczno-kulturowego:
1) aktywne uczestniczenie w różnych
formach życia społecznego, kulturalnego i religijnego,
2) przygotowanie ucznia do pełnienia
różnorodnych ról społecznych (w tym roli dorosłej kobiety
i mężczyzny),
3) wdrażanie do kulturalnego, społecznie
akceptowanego sposobu bycia.
11. Twórczość
artystyczna:
1) kontakt z dziełami muzycznymi,
plastycznymi, filmowymi, teatralnymi,
2) aktywność muzyczna, plastyczna,
parateatralna, taneczna,
3) umiejętne stosowanie różnorodnych
środków artystycznego wyrazu,
4) rozwijanie specjalnych uzdolnień
i zainteresowań kulturalnych.
12. Poznawanie
przyrody:
1) zapoznawanie z różnorodnymi środowiskami
naturalnymi,
2) prowadzenie hodowli i upraw,
3) kształtowanie postaw proekologicznych
w kontaktach z przyrodą.
13. Zajęcia
ruchowe:
1) zabawy i gry ruchowe służące
rozwijaniu sprawności psychofizycznej,
2) ćwiczenia gimnastyczne
i korekcyjne niezbędne do rozwoju psychoruchowego,
3) udział w zawodach sportowych,
turystyce i krajoznawstwie,
4) wykorzystywanie nabytych umiejętności
ruchowych w życiu codziennym,
5) przygotowanie do aktywnego spędzania
wolnego czasu.
14. Kształcenie
techniczne:
1) poznawanie materiałów i produktów
codziennego użytku, ich właściwości i zastosowań,
2) korzystanie z prostych narzędzi,
3) korzystanie z urządzeń socjalnych
i technicznych powszechnego użytku, zgodnie z ich przeznaczeniem,
4) kształtowanie zachowań proekologicznych
w trakcie posługiwania się narzędziami, korzystania z urządzeń
socjalnych i technicznych.
15. Zajęcia
rewalidacyjne.
Prowadzone są na wszystkich etapach kształcenia
wspomagają rozwój ucznia. Mogą mieć charakter korekcyjny, kompensacyjny,
usprawniający, stymulujący, rozwijający - w zależności od indywidualnych
potrzeb poszczególnych uczniów.
Nauczanie
indywidualne
Rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej z
dnia 12 lutego 2001 r. w sprawie
orzekania o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania
dzieci i młodzieży oraz szczegółowych zasad kierowania do kształcenia
specjalnego lub indywidualnego nauczania (Dz. U. Nr 13, poz. 114)
§
13.
1. Na
wniosek rodziców (prawnych opiekunów) ucznia dyrektor szkoły lub placówki, do
której uczęszcza uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie indywidualnego
nauczania, organizuje indywidualne nauczanie.
2. Do
wniosku, o którym mowa w ust. 1, należy dołączyć orzeczenie o potrzebie
indywidualnego nauczania.
3. Zasady
organizowania indywidualnego nauczania określają odrębne przepisy.
Zarządzenie Ministra
Edukacji Narodowej z dnia 4 października 1993 r. w sprawie
zasad organizowania opieki nad uczniami niepełnosprawnymi, ich kształcenia
w ogólnodostępnych i integracyjnych publicznych przedszkolach,
szkołach i placówkach oraz organizacji kształcenia specjalnego (Dz. Urz. MEN Nr
9, poz. 36)
Powstał projekt nowego rozporządzenia w
sprawie nauczania indywidualnego (nie uwzględniony w materiale) Zostanie
uwzględniony, jeśli rozporządzenie „wejdzie w życie”
Niektóre zapisy zarządzenia odbiegają od
aktualnych delegacji ustawowych.
Rozdział
2
Indywidualne
nauczanie i wychowanie
§
18.
1.
Dzieciom i młodzieży z dysfunkcją narządu ruchu uniemożliwiającą lub
utrudniającą uczęszczanie do szkoły lub przedszkola, przewlekle chorym i innym
stale lub okresowo niezdolnym do nauki i wychowania w warunkach szkolnych
i przedszkolnych można organizować indywidualne nauczanie i wychowanie.
2.
Indywidualne nauczanie i wychowanie, którym okresowo objęto uczniów,
z wyłączeniem posiadających orzeczenie kwalifikujące do odpowiedniej formy
kształcenia specjalnego - nie jest formą kształcenia specjalnego.
3.
Indywidualnym nauczaniem i wychowaniem mogą być objęte dzieci i młodzież,
w stosunku do których publiczna poradnia psychologiczno - pedagogiczna lub
inna poradnia specjalistyczna orzekła taką formę kształcenia lub wychowania.
4.
Dziecko objęte indywidualnym nauczaniem i wychowaniem pozostaje uczniem
(wychowankiem) danej szkoły (przedszkola), która organizuje to nauczanie
i wychowanie.
5.
W przedszkolach i szkołach prowadzonych przez gminę organizacja nauczania
indywidualnego następuje w porozumieniu z kuratorem oświaty.
(nie jest to aktualne ponieważ z delegacji
ustawowych – Art. 71b ustawy o systemie oświaty wynika, iż nie dokonuje się
porozumienia z Kuratorem Oświaty)
6.
Indywidualne nauczanie i wychowanie organizuje się w miejscu pobytu dziecka
w szczególności: w domu rodzinnym dziecka, w rodzinie zastępczej,
placówce opiekuńczo - wychowawczej a także w zakładzie opieki zdrowotnej i
domu pomocy społecznej, jeżeli nie ma możliwości zapewnienia innej formy nauki.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach indywidualne nauczanie i wychowanie
może być organizowane na terenie szkoły.
7.
W indywidualnym nauczaniu i wychowaniu realizuje się program nauczania szkoły
ogólnodostępnej (przedszkola) i dostosowuje się go do możliwości ucznia
określonych przez publiczną poradnię psychologiczno - pedagogiczną lub inną
poradnię specjalistyczną, a w odniesieniu do dziecka upośledzonego
umysłowo i niesłyszącego - odpowiedni program nauczania szkoły
(przedszkola) specjalnej.
8.
Tygodniowy wymiar zajęć indywidualnego nauczania i wychowania wynosi:
1)
dla dzieci w wieku przedszkolnym - od 4 do 6 godzin,
2)
dla uczniów klas I-III - od 4 do 8 godzin,
3)
dla uczniów klas IV-V - od 6 do 10 godzin,
4)
dla uczniów klas VI-VIII - od 8 do 12 godzin,
(dotyczy gimnazjum, ponieważ nie zmieniono przepisu i nie uwzględniono
nowego systemu edukacji)
5)
dla uczniów szkół ponadpodstawowych (należy
rozumieć ponadgimnazjalnych) - od 12 do 16 godzin,
6)
dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym - od 6 do
8 godzin bez względu na poziom nauczania i wychowania.
9.
Tygodniowy wymiar zajęć indywidualnego nauczania i wychowania dla uczniów
wymienionych w ust. 8 pkt 2-6 należy realizować, co najmniej w ciągu 3 dni
a dla dzieci wymienionych w ust. 8 pkt 1 w ciągu 2 dni.
10. Indywidualne
nauczanie i wychowanie ucznia w klasach I-III powierzać należy jednemu nauczycielowi,
a w klasach IV-VIII, w miarę możliwości, kilku nauczycielom przedmiotów.
11. Dzieciom i młodzieży objętym indywidualnym
nauczaniem i wychowaniem należy, w celu ich pełnego rozwoju oraz integracji ze
środowiskiem rówieśników, organizować w miarę możliwości część zajęć w
przedszkolu i szkole.
12. Przedszkole i szkoła prowadzące
indywidualne nauczanie i wychowanie są zobowiązane, gdy uzasadnia to materialna
sytuacja ucznia, do wypożyczania lub nieodpłatnego przekazania uczniowi
podręczników oraz podstawowych pomocy naukowych i przyborów szkolnych potrzebnych
do nauki.
W przygotowaniu jest projekt nowego rozporządzenia MENiS w sprawie
nauczania indywidualnego
Finansowanie uczniów z orzeczeniem do
kształcenia specjalnego
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
i Sportu z dnia 27 grudnia 2001r. w sprawie
zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu
terytorialnego w roku 2002. (Dz.U. z 2001r. Nr 156,
poz. 1822)
wagi:
P10 = 1,00 dla uczniów: słabo widzących, z upośledzeniem umysłowym
w stopniu lekkim, niepełnosprawnych ruchowo, niedostosowanych społecznie,
z zaburzeniami zachowania, zagrożonych uzależnieniem, (w oparciu o
orzeczenie publicznej poradni psychologiczno - pedagogicznej, w tym
poradni specjalistycznej)
Dotyczy uczniów w szkołach ogólnodostępnych – kwota
bazowa + 1 oznacza, że kwota bazowa + kwota bazowa, czyli 2x kwota bazowa
P11 = 2,00 dla uczniów słabo słyszących,
niesłyszących oraz uczniów niewidomych (w oparciu o orzeczenie
publicznej poradni psychologiczno - pedagogicznej, w tym poradni
specjalistycznej) - N11,i
analogicznie
3x kwota bazowa
P12 = 3,00 dla uczniów z upośledzeniem
umysłowym w stopniu umiarkowanym, znacznym, głębokim,
z niesprawnościami sprzężonymi oraz z rozpoznanym autyzmem
(w oparciu o orzeczenie publicznej poradni psychologiczno -
pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej) - N12,i
analogicznie
4x kwota bazowa
P13 = 0,80 dodatkowo dla niepełnosprawnych
uczniów w oddziałach integracyjnych szkół podstawowych i gimnazjów
Jeżeli
na ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim przypada 2x
kwota bazowa to należy dodać jeszcze 0,8 kwoty bazowej
Szkoła integracyjna otrzymuje na
ucznia z niepełnosprawnością większą subwencję niż szkoła ogólnodostępna.
Promuje się szkoły integracyjne (zapisy ustawowe też dokładnie regulują
sytuację ucznia w szkole integracyjne)j. Założenie jest takie, iż uczeń w
szkole integracyjnej ma zapewnioną rewalidację i pedagoga specjalnego, czyli w
zapisach ustawowych stwarza mu się warunki. (20 uczniów w klasie w tym 3 – 5 z
orzeczeniami)
W przypadku ucznia z orzeczeniem
do kształcenia specjalnego w szkole ogólnodostępnej zakłada się, że uczeń, co
prawda z orzeczeniem, ale poradzi sobie w warunkach, jakie szkoła
ogólnodostępna może zapewnić. A z braku finansów nie zatrudni specjalistów ani
nauczyciela wspomagającego. O tym rodzice powinni być informowani
a poradnie nie powinny szafować sformułowaniami na orzeczeniach, natomiast
szczegółowo określać warunki, jakie musi spełnić szkoła, aby zadbać o potrzeby
ucznia. Jeżeli rodzic nie chce się zgodzić na szkołę specjalną mimo otrzymania
orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego w szkole specjalnej to może i ma
do tego pełne prawo, wysłać dziecko do szkoły ogólnodostępnej. Na pierwszym
spotkaniu z rodzicami dziecka szkoła powinna określić, co może dziecku z
orzeczeniem zapewnić (na dany moment).
Należy zwrócić np. uwagę rodziców
na brak specjalistów - nauczyciele pracujący w szkole masowej nie są na
studiach (powinno się to zmienić) przygotowywani do pracy z dzieckiem
z niepełnosprawnościami. I już do rodzica należy decyzja czy mimo braku
określonych orzeczeniem warunków zapisuje dziecko do danej szkoły (niezgodnie z
orzeczeniem).
Oczywiście szkoła podejmie
działania w kierunku stworzenia warunków jak najbardziej optymalnych, ale
to jest proces a specjalistyczną pracę z dzieckiem należy rozpocząć od
zaraz.
Czyli, że do szkoły
ogólnodostępnej powinni trafiać uczniowie, którzy nie wymagają stwarzania
szczególnych (wymagających nakładów finansowych) warunków (nauczyciel
specjalista jako wspomagający na lekcjach, odpowiednia ilość zajęć rewalidacyjnych
i inne) a nauczyciele, mimo iż nie specjaliści będą potrafili zadbać
o wszechstronny rozwój ucznia.
Spełnianie obowiązku szkolnego
przez dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu
głębokim
Art. 16 ustawy o systemie oświaty
Fragment:
7. Za spełnianie obowiązku szkolnego i
obowiązku nauki uznaje się również udział dzieci i młodzieży upośledzonych
umysłowo w stopniu głębokim w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych,
organizowanych zgodnie z odrębnymi przepisami.
Czyli dyrektor szkoły rejonowej może
zorganizować indywidualne zajęcia rewalidacyjno – wychowawcze dzieciom z
głębokim upośledzeniem umysłowym w przypadku, gdy posiada nauczyciela, który
ukończył pedagogikę specjalną na kierunku oligofrenopedagogika.
1.
Na wniosek
rodziców dyrektor publicznej szkoły
podstawowej lub gimnazjum, w obwodzie których dziecko mieszka, lub dyrektor
szkoły ponadgimnazjalnej, do której dziecko uczęszcza, może zezwolić na
spełnianie przez dziecko odpowiednio obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki
poza szkołą oraz określa warunki jego spełniania.
Dotyczy sytuacji, gdy dziecko głęboko
upośledzone realizuje obowiązek szkolny w ośrodkach rehabilitacyjno - wychowawczych.
Art. 90 ustawy o systemie oświaty
3a. Placówki niepubliczne, o których mowa
w
art. 2 pkt 5 i 7
(czyli specjalne ośrodki szkolno - wychowawcze oraz specjalne ośrodki
wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej
organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki umożliwiające
dzieciom i młodzieży, o których mowa w
art. 16 ust. 7 (czyli dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim),
realizację obowiązku szkolnego, i placówki zapewniające opiekę
i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego
zamieszkania), oraz internaty otrzymują na każdego wychowanka dotacje
z budżetu powiatu w wysokości równej średnim wydatkom bieżącym
ponoszonym na jednego wychowanka w tego samego rodzaju placówce publicznej,
a w przypadku niepublicznych ośrodków umożliwiających realizację
obowiązku szkolnego dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 16 ust. 7, a także dzieciom i
młodzieży upośledzonym umysłowo ze sprzężonymi niesprawnościami,
w wysokości równej średnim wydatkom bieżącym ponoszonym na jednego
wychowanka w publicznym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym - pod
warunkiem, że osoba prowadząca
placówkę przedstawi organowi właściwemu do
udzielania dotacji, nie później niż do 30 września roku poprzedzającego rok
udzielenia dotacji, planowaną liczbę wychowanków.
Dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim spełniają obowiązek
szkolny zgodnie z ustawą, z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 ze zm.) ze szczególnym zwróceniem
uwagi na art. 16 ust. 7. W przypadku zajęć rewalidacyjno - wychowawczych, aby
na dziecko mogła być naliczana subwencja oświatowa musi ono być zapisane do
szkoły - ogólnodostępnej lub specjalnej. W zależności od tego czy dziecko
zostało zapisane do szkoły ogólnodostępnej czy specjalnej środki na jego kształcenie
zostaną uwzględnione w środkach przekazywanych gminie lub powiatowi. Zatem
właściwy organ prowadzący powinien zadbać o właściwe warunki organizacji tego
nauczania.
Spis rozporzadzeń:
1.
Rozporządzenie Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 21 marca 2001 r. w
sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów
i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach
publicznych (Dz. U. z 2001r. Nr 29, poz. 323 zmiany Dz. U. z 2001r.
Nr 128, poz. 1419, Dz. U. z 2002r. Nr 46, poz. 433)
2.
Rozporządzenie Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 24 stycznia
2000r. w sprawie zasad wydawania oraz wzorów świadectw, dyplomów państwowych i
innych druków szkolnych, sposobu dokonywania ich sprostowań i wydawania
duplikatów, a także zasad legalizacji dokumentów przeznaczonych do obrotu
prawnego z zagranicą oraz zasad odpłatności za wykonywanie tych czynności (Dz.
U. z 2000r. Nr 6, poz.73, z 2002 r. Nr 48, poz. 456,
Nr 70, poz. 648)
3.
Rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego w poszczególnych typach szkół z dnia 26 lutego 2002 r. (Dz. U. z 2002r. Nr 51,
poz. 458)
4.
Rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002r. w sprawie ramowych planów nauczania w
szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 142 ze zmianami z dnia 22
sierpnia 2002r.)
5.
Rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej z dnia
12 lutego 2001r. w sprawie orzekania o potrzebie kształcenia specjalnego
lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży, oraz szczegółowych zasad
kierowania do kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania (Dz. U.
z 2001r. Nr 13, poz. 114)
6.
Zarządzenie Ministra Edukacji Narodowej z
dnia 4 października 1993r. w sprawie zasad organizowania opieki nad uczniami
niepełnosprawnymi, ich kształcenia w ogólnodostępnych i integracyjnych
publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oraz organizacji kształcenia
specjalnego (Dz. Urz. MEN Nr 29, poz. 36)
7.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
z dnia
21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego
przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z 2002r.
Nr 10, poz. 96)
8.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
i
Sportu z dnia 27 grudnia
2001 r w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej
dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2002. (Dz. U.
z 2001r. Nr 156, poz. 1822)
9.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 1997 r. w sprawie zasad
organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży
upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim. (Dz. U. Nr 14, poz. 75)
10.
Rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września
2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli
oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić
nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu
kształcenia nauczycieli. (Dz. U. Nr 155 poz. 1288)
|